Saki có tên thật là Hector Hugh Munro (18/12/1870 – 13/11/1916), nhà văn hàng đầu của Anh trong lĩnh vực
truyện ngắn, thường được sánh ngang với O. Henry
hay Dorothy
Parker. Ông nổi tiếng với những câu truyện hóm hỉnh, bất
ngờ và đầy sáng tạo. Ngoài ra, ông còn là một nhà báo kỳ cựu của
những tờ báo danh tiếng như Daily Express,
Morning Post
hay Outlook. "Tobermory" là một trong những
truyện ngắn nổi tiếng nhất, thể hiện đầy đủ những góc cạnh độc
đáo trong tư tưởng và sự nghiệp sáng tác của Saki.
Con mèo Tobermory
(Phỏng dịch từ truyện ngắn Tobermory của nhà văn Saki*)
Mỗi khi gia
đình Ngài Blemley mở tiệc tại tư gia, cả vùng Bristol như mở
hội. Gần như toàn bộ giới thượng lưu đều tụ tập về tòa lâu đài
tráng lệ này. Hôm nay, buổi tiệc diễn ra đông hơn bình thường. Có lẽ
bởi sự góp mặt của một nhân vật thần bí nổi tiếng có tên: Cornelius
Appin.
Có rất nhiều lời đồn thổi về Cornelius Appin. Nào
là ông Appin biết đi xuyên tường, thậm chí biết bay. Đương nhiên có người
thì bảo ông là thiên tài còn người khác thì bảo ông là kẻ bịp bợm.
Tiếp xúc mấy hôm nay thì bà Blemley thấy rõ ràng
ông Appin chắc hẳn không phải là thiên tài và cũng chưa đủ tinh quái
để trở thành kẻ bịp bợm. Bà đã hỏi thử xem ông Appin có thể góp
vui cho buổi tiệc bằng một tiết mục đặc sắc nào không? Ông Appin đã
thành thực trả lời rằng ông ta chẳng thể đi xuyên tường, cũng không
thể bay. Bà Blemley đã đem điều này ra phàn nàn với ông Blemley: “Mình
nuôi hắn cốt để thu hút đông người đến bữa tiệc. Hắn chẳng làm được
trò gì vui thì nuôi cơm hắn mấy tuần nay làm gì?” Ngài Blemley cũng
băn khoăn.
Đúng lúc hai vợ chồng đang bàn bạc thì ông Appin
chạy đến mặt đỏ bừng nói to: “Bữa tiệc hôm nay tại nhà ông bà sẽ
có một tiết mục độc nhất vô nhị”. Ông bà Blemley mừng rỡ: “Tiết mục
gì vậy?” Ông Appin gãi gãi cằm gục gặc đầu đầy xúc động rồi hét lên:
“Thực ra đó còn hơn cả một tiết mục. Đó là một phát minh vô tiền
khoáng hậu, một phép lạ thực sự”. Ông bà Blemley hỏi dồn: “Thật vậy
sao? Điều gì mà kỳ diệu đến vậy?” Ông Appin ngần ngừ rồi nói: “Chắc
chỉ còn một phần thử nghiệm cuối cùng nữa mà thôi. Xin ông bà hãy
để cho tôi giữ bí mật cho đến buổi tiệc”. Nói đoạn ông Appin đứng
vụt dậy nhanh thoăn thoắt lao vào phòng riêng rồi đóng sập cửa lại. Ngài
Blemley nhún vai. Còn bà Blemley thì cố nhịn chờ đợi.
Trước buổi tiệc, không hiểu thông tin từ đâu lan
truyền mà toàn bộ quan khách đã đều bàn tán sôi nổi về tiết mục
của ông Appin. Mọi người đều vô cùng háo hức và phấn khích. Nhưng dù
đã chuẩn bị trước tinh thần, tất cả khách mời đều há hốc mồm khi
nghe ông Appin tuyên bố.
Mọi người im lặng như tờ dễ chừng đến vài phút.
Sau đó Ngài Blemley không nhịn nổi hắng giọng thốt lên: "Ông Appin,
ý ông muốn nói là ông đã tìm ra một phương pháp dậy thú vật biết nói
tiếng người? Và con mèo Tobermory của gia đình tôi chính là con mèo
biết nói đầu tiên trên thế giới?”
Ông Appin ưỡn ngực: "Chính xác thưa Ngài Blemley!
Sau biết bao vất vả, giờ tôi thành công. Tuy nhiên cũng phải nói rằng
sự thành công của tôi phụ thuộc rất nhiều vào con mèo Tobermory. Nó
là một con mèo cực thông minh, chỉ mất vài tuần mà đã học nói được
tiếng người!”.
Mọi người đều ồ lên hoài nghi. Một số thậm chí còn
xì ra những tiếng cười giễu cợt. Dường như muốn khẳng định lại
những điều mình vừa được nghe, cô Resker đã giơ tay hỏi: “Ông muốn nói
rằng giờ con Tobermory đã có thể nói bập bẹ vài từ phải không?"
Ông Appin nghiêng mình: "Thưa cô Resker, con Tobermory thực
ra đã hiểu được tiếng người từ rất lâu. Loài mèo có ngôn ngữ riêng, chẳng
qua con người chúng ta không hiểu hệ ngữ của nó. Với phương pháp siêu
việt do tôi đã phát mình ra, giờ con Tobermory có thể chuyển hai hệ
ngôn ngữ qua lại và nó hoàn toàn có thể nói rất sõi".
Đám đông ồn ào. Lần này không còn lịch sự nữa, có
nhiều tiếng huýt sáo và tiếng kêu láo nháo: “Đồ nói phét".
Ngài Blemley nhìn ông Appin đầy hoài nghi. Còn bà Blemley
thì nhẹ nhàng làm dịu đám đông bằng lời đề nghị: "Cứ gọi con Tobermory
ra đây, bảo nó nói vài câu là rõ trắng đen ngay".
Ngài Blemley chạy đi tìm con mèo. Mọi người ngồi
xuống bàn tiệc nhưng dường như không ai chú ý đến đồ ăn. Tất cả đều
háo hức chờ đợi. Một phút sau, Ngài Blemley chạy về phía bàn tiệc,
mặt tái nhợt, giọng nói run lẩy bẩy: "Trời đất ơi, không phải
chuyện đùa đâu!"
Mọi người lập tức vây quanh hỏi han. Ngài Blemley gieo
mình xuống chiếc ghế, với lấy khăn lau mặt, lập cập cầm cốc nước
uống cạn rồi vừa nói vừa thở: "Tôi nhìn thấy con Tobermory đang ngủ lơ
mơ bèn gọi nó đi ra ngoài này cùng mọi người. Nó hấp háy mắt nhìn tôi
rồi bỗng nhiên nói như giọng trẻ con: “Mọi người cứ chờ một lúc,
liếm lông xong Tobermory sẽ ra ngay”. Tôi suýt nữa thì té ngửa, vội
chạy ra đây để báo cho mọi người trước”.
Lời nói của ngài Blemley như sấm động giữa trời
quang. Ông Appin lúc trước bị mọi người
nghi ngờ, giờ giương mặt tự đắc, tự nhấm nháp kỳ tích của
mình. Mọi người đua nhau xì xào bàn tán.
Đúng lúc đó, con Tobermory lững thững đi vào giữa đám
tiệc. Tiếng bàn tán im dần. Dường như ai cũng cảm thấy khó khăn khi
phải đối mặt với một con mèo biết nói. Và cũng chưa ai chuẩn bị tâm
thế kỹ càng với việc một con mèo giờ lại có thể đối thoại ngang
hàng với mình.
Cuối cùng, bà Blemley thẽ thọt: "Tobermory này,
mày có muốn uống sữa không?"
Con mèo Tobermory dõng dạc: "Cảm ơn bà chủ, cho
tôi uống một chút thôi".
Mọi người ồ lên kinh ngạc trong khi bà Blemley rót sữa
mà tay run run khiến sữa bắn cả ra tấm thảm. Bà đưa ly sữa cho con
mèo giọng phân trần: “Tao vô ý quá, đánh đổ cả sữa ra tấm thảm Ba Tư
này rồi".
Con Tobermory nghênh ngáo: "Tôi thấy bà đánh đổ
sữa suốt mà. Sau đó bà toàn đổ tội cho cô hầu rằng cô ta đánh đổ. Vả
lại bà tiếc làm gì? Tấm thảm đó có phải đồ xịn từ Ba Tư đâu? Tôi
còn nhớ bà mua nó từ tay buôn lậu đồ Trung Quốc mà"
Mọi người đều khúc khích kín đáo che miệng nhìn bà
chủ nhà cười thầm. Còn bà Blemley đỏ bừng mặt tẽn tò không biết
trả lời ra sao.
Cô Resker hắng giọng: “Ông Appin bảo là mèo có ngôn
ngữ riêng. Thế tiếng mèo có khó không? Như tao học tiếng mèo thì mất
bao lâu?”
Con Tobermory lạnh lùng: “Người khác thì không biết thế
nào. Riêng cô thì chắc sẽ mất nhiều thời gian lắm đấy”.
Cô Resker ngạc nhiên: “Tại sao lại thế?”
Con Tobermory gục gặc đầu: “Vì cô không thông minh. Khi
bàn đến chuyện mời cô dự hội hôm nay, Ngài Blemley đã cằn nhằn rằng rằng
tại sao bà Blemley lại mời một người đần độn như cô? Lịch sự là một
chuyện còn thương hại những kẻ ngu si là một chuyện khác. Còn bà Blemley
thì giải thích rằng chỉ những kẻ ngốc như cô may ra mới nghe lời tán
tỉnh mà mua chiếc xe cổ lỗ sĩ của gia đình”.
Cô Resker mặt tái đi vì tức giận. Đúng là chỉ vài
tiếng trước, bà Blemley vừa mới gợi ý rằng chiếc xe ô tô của gia
đình họ rất phù hợp để dùng tại tư gia của cô ở Devonshire. Bà
Blemley còn gợi ý là nếu thích thì cô cứ lấy xe về mà dùng, tiền
nong có thể trả sau cũng không sao.
Ngài Blemley thấy vậy vội chuyển chủ đề: "Này
Tobermory, hôm trước tao thấy chú mày thân thiết với con mèo mướp hàng
xóm nhà bên lắm. Thế hôm nay ả bạn gái của mày đâu rồi?”
Con mèo nhìn Ngài Blemley ngạc nhiên: “Tôi tưởng chuyện
đó loài người không hay nói chuyện trước bàn dân thiên hạ? Thực ra tôi
thân thiết với ả mèo mướp đó đâu bằng mối tình thân thiết của ông
với bà góa hàng xóm Cornett?”
Ngài Blemley hồn vía lên mây lấm lét nhìn vợ. Còn bà
Blemley thì quắc mắt nhìn ông chồng. Nhưng trước mặt quan khách, bà
không dám to tiếng.
Những người dự tiệc bỗng nín thinh. Không ai dám hỏi con
mèo Tobermory thêm một câu gì nữa. Ai cũng ngại. Nhỡ đâu con mèo Tobermory
này lại nói phọt ra bí mật gì đó của mình thì đúng là mất hết
sĩ diện. Nào ai biết được con mèo quái quỷ này đã chui rúc ở những
xó xỉnh nào, đã nghe thấy gì, đã nhìn thấy gì? Khi con Tobermory
liếc nhìn xung quanh, lập tức có người lấy tay che mặt, thậm chí một
số còn lén lút lỉnh đi vì sợ con mèo bỗng nhiên nhận ra mình mà
bép xép ra chuyện gì đó mờ ám thì chết. Ngài Blemley thì cứ cầm đĩa
cá rán rồi bí mật nhấm nháy với Tobermory, ý rằng ông sẽ để dành cho
nó mấy con cá rán giòn để nó biết điều mà câm mồm lại.
Không khí bữa tiệc chùng hẳn lại. Cô Resker sau khi
biết rõ nguyên do tại sao mình được mời đến liền không nén được thất
vọng than lên: “Biết thế này tôi đã ở nhà! Tại sao tôi lại tham dự
bữa tiệc này cơ chứ. Thật là dại dột”
Con mèo Tobermory lập tức chớp chớp mắt và nói một
mạch: “Đâu có dại dột gì? Cứ theo những lời cô thổ lộ với bà Cornett thì
cô đến đây cốt để chén một bữa ăn thật đã đời. Cô bảo rằng nếu
không vì đồ ăn ngon thì cô đã chẳng đến đây làm gì. Cô còn nói thêm
rằng gia chủ là loại người tẻ nhạt nhất trong số những người cô
biết”.
Cô Resker nhìn ông bà Bembley lúng búng trong miệng: “Làm
gì có chuyện đó? Con mèo này nói dối đấy! Hay là mày nhầm tao với
ai hả?"
Con mèo Tobermory gục gặc: “Tôi nhìn nhầm làm sao
được?” Rồi nó quay sang bà Cornett: “Chẳng phải bà đã nói lại chuyện
đó với Đại úy Colt. Ông Đại úy còn bảo rằng cứ hễ gia đình nào mở
tiệc là nơi đó cô Resker có mặt. Đúng là cái đồ tham ăn, tham uống!”…
Cô Resker lập tức nhìn sang Đại úy Colt mắt tóe lửa. Ngài
Đại úy bình thường đạo mạo thế, giờ vội rối rít chống chế: “Đâu
có! Đâu có!”
Đúng lúc đấy, con mèo mướp nhà hàng xóm xuất hiện
phía gần bên bờ rào uốn éo người rồi kêu “Ngheo! Ngheo!”. Con mèo Tobermory
vừa thấy bóng tình nhân lập tức vọt theo.
Mọi người thở hắt ra như vừa trút được một gánh
nặng. Đại úy Colt vội phân trần với: “Con mèo này chỉ toàn nói
láo!”
Cô Resker sau một lúc ngập ngừng cũng chỉ trích: “Nó
là một con mèo điên. Những điều nó nói không có một chút nào là sự
thật!”.
Ông bà Blemley cũng hùa vào xỉ vả con mèo: “Gia đình
tôi đã nuôi nấng nó bao nhiêu năm, ai ngờ nó lại đổ đốn học ở đâu
cái thói đặt điều nói không thành có như thế!”
Cuối cùng tất cả mọi người nhất trí đồng ý: “Con
mèo Tobermory từ lúc biết nói đã trở thành một loài động vật cực
kỳ nguy hiểm, cần phải loại trừ nó ra khỏi cộng đồng xã hội!”.
Ông Appin yếu ớt phản đối bảo rằng con mèo có thể
học nói được tiếng người nhưng không thể biết nói dối. Lập tức Đại
úy Colt bịt miệng ông Appin lại, lấy còng tay ra bắt giữ do tội dạy
dỗ con mèo không nghiêm túc dẫn đến việc nó toàn vu cáo mọi người
và tống ông vào nhà kho.
Một lúc sau, khi con mèo Tobermory vừa vác xác về
nhà, Ngài Blemley lập tức lấy cái bao tải chụp thẳng lên đầu nó, Đại
úy Colt vác gậy bóng chày đập túi bụi lên cái bao tải trong khi bà Blemley
và cô Resker đã chuẩn bị một xô nước to sẵn sàng. Mọi người xung
quanh đều hưởng ứng nhiệt liệt,
Con mèo Tobermory lập tức bị dìm xuống nước. Nó
kêu cứu bằng tiếng người. Không ai thèm nghe cái con mèo dối trá ấy
nữa. Cuối cùng, nó gào lên “Ngao! Ngao! Ngao!” Chắc trước khi chết, nó
đã nhận ra rằng thật quá nguy hiểm khi biết nói tiếng người.
HOÀNG TÙNG
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét